Decyzja o rozstaniu to niezwykle ważna decyzja. Pośpiech nie jest wskazany. Do postępowania należy się przygotować po to, aby nie spotkała nas niemiła niespodzianka w postaci oddalenia naszego powództwa. W jakich sytuacjach sąd może odmówić orzeczenia rozwodu? Sąd oddali powództwo o rozwód jeżeli w toku sprawy dojdzie do przekonania, że nie zachodzą tzw. pozytywne przesłanki rozwodowe. Zaistniały przesłanki negatywne. Zanim zdecydujesz się na rozstanie, upewnij się, że nie ma prawnych przeszkód do uzyskania rozwodu.
Trwały i zupełny rozpad pożycia małżeńskiego. Pozytywne przesłanki rozwodowe.
Jakie przesłanki pozytywne muszą zostać spełnione, aby sąd mógł orzec rozwód? Otóż małżeństwo może zostać rozwiązane, gdy rozkład pożycia między małżonkami jest zupełny i trwały. Co to znaczy? O zupełnym rozkładzie pożycia małżeńskiego możemy mówić wówczas, gdy wszelkie więzi łączące małżonków przestały istnieć. Chodzi o trzy zasadnicze więzi między małżonkami:
- więź psychiczna (uczuciowa)
- więź fizyczna
- więź gospodarcza
Sąd sprawdza w toku sprawy, czy łączące małżonków więzi rzeczywiście ustały. Musimy się więc liczyć z pytaniami – zarówno ze strony prawnika, jak i sądu – o to czy kochamy męża / żonę, czy mamy wspólne finanse, czy ze sobą współżyjemy. Jeżeli odpowiemy na ostatnie pytanie negatywnie, czeka nas także konieczność odpowiedzi na dodatkowe pytanie: od kiedy trwa taki stan rzeczy? Odnosząc się do problematyki trwałości rozkładu pożycia między małżonkami za wiążące należy przyjąć stanowisko z którego wynika, że rozkład pożycia jest trwały. Kiedy? Gdy ocena jest oparta na doświadczeniu życiowym pozwalającym przyjąć, że na tle okoliczności konkretnej sprawy powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi.
Kiedy sąd może orzec rozwód?
W praktyce oznacza to, że rozwód można uzyskać, gdy nie ma żadnych szans na uratowanie małżeństwa. Czyli kiedy? Np. wówczas, gdy od lat pozostajemy ze sobą w separacji faktycznej. Co to jest separacja faktyczna? Nie mieszkamy ze sobą lub – pomimo wspólnego zamieszkiwania – nie żyjemy jak małżeństwo. Wwprawdzie mieszkamy pod jednym dachem, ale nie tworzymy rodziny. O trwałości rozkładu małżeńskiego pożycia może świadczyć także posiadanie nowej partnerki / partnera.
Negatywne przesłanki rozwodowe
Jednakże nawet w przypadku stwierdzenia zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego, sąd może nie udzielić nam rozwodu? Rozwód nie jest dopuszczalny w przypadku zaistnienia tzw. negatywnych przesłanek rozwodowych. Jakie negatywne przesłanki uniemożliwiają rozwód? Po pierwsze, sąd oddali powództwo o rozwód, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków. Sąd oddali również powództwo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Czy to znaczy, że posiadanie dzieci uniemożliwi rozwód? Nie. Sądy wykazują się w tym zakresie życiową mądrością. Utrzymywanie „toksycznego” małżeństwa na siłę nikomu nie służy. Wychowywanie się dzieci w domu pełnym kłótni przez rodziców, którym trudno znieść swoją obecność, nie służy dobru dzieci. Sądy to rozumieją i nie oddalają powództwa z tego powodu.
Jeżeli chodzi zaś o sprzeczność rozwodu z zasadami współżycia społecznego. Wyjątkowo rzadko zdarza się oddalenie powództwa o rozwód z tego powodu. Kiedy taka sprzeczność mogłaby zaistnieć? Gdy jeden z małżonków jest poważnie chory, wymaga opieki materialnej i moralnej współmałżonka. Po drugie, rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. Od tej zasady są jednak pewne wyjątki. Sąd uwzględni powództwo małżonka wyłącznie winnego wówczas, gdy drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód. Drugą opcją jest, gdy dojdzie do przekonania, że odmowa zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
W tym układzie z naruszeniem zasad współżycia społecznego będziemy mieli do czynienia wówczas, gdy odmowa zgody na rozwód doprowadzi do trwania „martwego” małżeństwa. Odmowa może zostać uznana za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego zwłaszcza wtedy, gdy brak zgody na rozwód wynika z czystej złośliwości i chęci ukarania małżonka winnego rozpadu związku. Warto wiedzieć, że odmowa zgody na rozwód ze względów religijnych nie może być uznana za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego.
Autor: radca prawny Lidia Makarska
